Philip K. Dick / Çığrından Çıkmış Zaman


Kaçış Yok!
"Ragle Gumm dünyadaki en önemli kişiydi. Ama bunu öğrenmesine asla izin vermezlerdi."

"Ragle kurtulması gerektiğini biliyordu. Ama... bindiği taksi şehrin sınırlarını geçemiyordu... her nasılsa otobüs bileti kuyruğu hiç azalmıyordu... ve aslında o otobüs gerçekten var mıydı?

Umutsuz bir hareketle kasabadan ayrılmıştı ve yabancı bir eve sığınmıştı. Belki burada bir anda muazzam bir entrikanın öznesi haline gelmiş olduğu yanılsamasını alt edebilirdi...

Sonra televizyonu açtı. Bir eğitim filmi vardı. Kendisinin nasıl teşhis edileceği hakkındaydı..."

Philip K. Dick okunmaya değer bir adam gerçekten de. Şu şekilde bir kitaba giriş yapıyorsanız, gerçekten de iyisinizdir. Askerdeyken okuduğum bu kitabı gerçekten de ilgiye değer. Kitap, paranoyanın ve entrikanın bilimkurguya yedirilmesiyle oluşmuş güzel bir eser. Başından beri uyandırdığı merak unsurunu kitabın sonuna kadar taşıyan ve dahası bağladığı yerle de belli bir oranda tatmin sağlayan bir konuya sahip.

"Küçük-Yeşil-Adam bir sonraki adımda nerede olacak?" adlı gazete yarışmasının tartışmasız gelmiş geçmiş en iyi oyuncusu Ragle Gumm'ın bir gün kazandığı paralara rağmen oyundan çıkmak istemesiyle gelişen olayları anlatıyor. Bir şekilde başka bir geçim kaynağı olmayan, kız kardeşi ve kayınbiraderiyle yaşayan, tüm enerjisi bu oyuna yönlendirilmiş ünlü Ragle Gumm önce hafiften, sonra şiddetle tekrar oyunun içine çekilmeye çalışıyor. "Küçük Yeşil Adam bir sonraki adımda nerede olacak?" yarışması bir tahmin ve öngörü yarışması ve anlaşılan birilerine göre Ragle Gumm bu oyunun içinde kalmak zorunda! 1950'lilerin Amerikası hakkında gündelik tespitlerini de romanının içine yediren Philip K. Dick her kitabında olduğu gibi favori temalarından "gerçeklik sorgulaması" ve "zaman algısını" bu kitapta da işliyor. Ragle kaçma ve neden bu kadar önemli olduğunu bulma çabasında. Peşindeki her kimse o da, onu bırakmama ve elinde tutma çabasında. Olayın sonunda ise "evet, bunun ipuçları vardı" diyeceğiniz satırları yakalamanız gerek.

Tabi Ragle'ın dünyası farklı bir 50'ler Amerikası. Gördüğü bir posterdeki Marlyn Monroe'nun ünsüz olduğu, radyoların olmadığı sadece televizyonların tek kanal olarak varlığını sürdürdüğü, sert içkilerin satılmadığı bir Amerika. Paranoya, gerçek, şizofreni ve halüsinasyon seçenekleri kitabın sonuna kadar aklınızda yer ediyor. Okuduğum bir makalede "Küçük Yeşil Adam bir sonraki adımda nerede olacak?" yarışmasının isminin bilimkurgu yazarları için bir metafor olduğu iddiası vardı. Hulk'un patladığı yıllar olduğunu düşünürsek, gayet mantıklı da. Sadece bilimkurgu yazarı o zamanlar küçüktü. Hulk kadar büyük olmamışlardı. Onun garipliğinde, ondan küçüktüler.

Kitap ilk çıktığında bilimkurgu raflarında yerini almamış, bunun yerine yayıncı ucuz edebiyat rafında yayınlamış. Fazla da satmamış. PKD bu roman için sadece 750 dolar almış. (O zamanlar için dahi çok kötü rakam) Zaten 80'lere gelene dek, Philip K. Dick yazdığı onlarca romandan fazla para kazanmadığını da söyleyebiliriz. Şimdi ise film piyasası sayesinde şöhretin tadını alamadığı doruklarında. Blade Runner, Paycheck, Total Recall, The Adjusment Bureau, Minortiy Report, Next, A Scanner Darkly, The Confessions of a Crap Artist (bilimkurgu olmayan tek uyarlaması), Impostor ve Screamers gibi filmler PKD hikâyeleri veya romanlarından uyarlanma.

Çeviri dili ise zaman zaman zorlayıcı. İki kere okuduğum yerler oldu. Dahası chips'i cips diye çevirmiş çevirmen bir yerde poker masası sahnesi varken. Oil fields'ı yağ tarlaları diye çevirmiş halbuki daha İngilizcesine bakmadan petrol sahası olarak kullanıldığını anlamıştım. "So long" elveda yerine, "çok uzun" denmiş falan. Oturma koltuklu arabalar gibi Türkçe'den uzak lâflar var.

Yine de kurgusuyla okunmayı hak eden tipik bir Philip K. Dick, paranoid-bilimkurgusu.
Değerlendirme: İyi. 

[*] Daha önce yıkıma giden adam blog için yazdığım yazının genişletilmiş halidir. 

Yorumlar